mercredi 28 avril 2010

Splanca tintrí


Diúltaím ó bhonn don smaoineamh go bhfuil seanleaid neamhbhásmhar éigin ag siúl thart i ndiminsean eile, nach é an diminsean seo againne é ach atá teorantach leis ar bhealach éigin - agus é ag caitheamh splanca tintrí isteach sa saol seo againne díreach ar mhaithe le cur as dúinn; Zeus nó Séas abair nó a leithéidí sin; Bolcán nó Vulcanus nó Hephaestos i gcás nithe a tharlaíonn faoin talamh.


Tá a fhios agam gur féidir le tintreach cur as do línte gutháin agus cáblaí idirlín ach ní hé sin a tharla sa chás seo agamsa - agus atá ag tarlú dom go rialta le tamall de mhíonna anuas - ach easpa smaoinimh agus easpa éifeachta an duine. Má théann tú ag tochailt poill sa bhóthar féach, le do thoil, nach bhfuil aon línte gutháin nó cáblaí idirlín ann...

Ach táim féin chomh dona le duine. Nuair a thosaigh an tochailt ar an tsráid lasmuigh den leabharlann anseo níor chuimhnigh mise ar shreanga ná ar cháblaí. Deirtear liom go bhfuil an fhadhb réitithe ach tá mo mhuinín as cumas an duine smaoineamh - mo chumas smaointe féin san áireamh - pollta.

Murar féidir liomsa smaoineamh i gceart ar rudaí atá ag tarlú faoi mo shrón gach lá a dtéim ag obair an ceart dom iontas a dhéanamh de murar féidir le daoine eile léamh mar is cóir ar rudaí atá ag tarlú na mílte méadar suas sa spéir os a gcionn, rudaí nár tharla riamh cheana lena linn, seans? Ach bhí géarchéim ann, a deir tú. Níl aon fhianaise ann go bhfios domsa go smaoiníonn daoine níos fearr agus níos éifeachtaí le linn géarchéime.

Céard é an chéad splanc eile? Ag dia éigin atá a fhios. Ach ní hionann fios agus freagracht.

vendredi 9 avril 2010

Teagmháil agus tnúthán agus scoláireacht


Ag cur ar son na scoláireachta trí Ghaeilge atá mé san aiste liom i bhFeasta na míosa seo. Mar a deirim ansin, má scríobhann scoláire Gaeilge leabhar i mBéarla gan a chomh-mhaith de leabhar i nGaeilge a chur amach, is buille in aghaidh na Gaeilge í sin. Treisíonn an gníomh sin cultúr anglafónach na hÉireann - cultúr craosach nach mbíonn riamh sásta gan gach uile shórt a tharraingt chuige féin - come all to me, come all to me, mar a deireadh an tseanchailleach phiseogach a bhíodh ag iarraidh im na gcomharsan a ghoid. Lagaítear cultúr na Gaeilge gach uair a roghnaíonn scoláire Gaeilge scríobh i mBéarla agus gan scríobh i nGaeilge faoin ábhar céanna.

Sin ráite tá ábhar intleachtach scolártha le fáil i nGaeilge a choinneoidh lón intinne leis an intleachtaí is ocraí. Luaim dhá cheann san aiste:
Fin de Siecle na Gaeilge le Brian Ó Conchubhair (Cló Iarchonnachta / An Clóchomhar) agus Johannes ó Éirinn agus Máistrí an Gréige: léamh ar shaothar Johannes Scottus Eriugena le hEoghan Mac Aogáin (Coiscéim).

Leabhar eile atá tarraingthe anuas den tseilf agam anois díreach
Teagmháil agus Tnúthán: Staidéar ar an Apastróf i bhFilíocht na Nua-Ghaeilge le Marie Whelton (An Sagart). D'fhéadfadh sé go bhfuil an leabhar sin ar cheann de na staidéir is tábhachtaí ar an bhfilíocht agus ar an nualitríocht a foilsíodh le tamall de bhlianta. Tá an coincheap den 'apastróf' a úsáideann sí fairsing agus leitheadach ag tadhall le réimsí na reitrice, na diagachta, láithriú na filíochta, agus le ceisteanna a bhaineann go díreach le cultúr féinlárnach nó egolárnach an lae inniu.

Ó! Agus rud eile! teastaíonn Roinn Oideachais dár gcuid féin uainn.



google-site-verification: google0fc9fb33630665ec.html