In aghaidh dheachtóireacht Mharcozy

Ceann de na huirlísí is cumhachtaí ag aon deachtóir an faitíos, an t-imeaglú. Tá deireadh linn má thiteann an euro as a chéíle (níl). Tá deireadh linn má thiteann na bainc as a chéile (níl). Smaoineamh eile ag deachtóirí: againne is fearr a fhios. Ní aontaíonn muintir Avaaz leis sin. Ní aontaíonn siad le deachtóireacht Mharcozy ná leis an gcineál eacnamaíocht bhuile atá siad ag moladh bunaithe ar leas na mbanc mór Gearmánach agus Francach agus ar choincheap den mhargadh idéalach nach bhfuil ann ach cur i gcás bréagach.

Luaigh mé an eagraíocht seo, Avaaz, cheana. Bíonn siad ag eagrú achainnithe ar son agus in éadan nithe difriúla. Seo é an ceann is déanaí acu - i gcoinne deachtóireacht Mharcosy, mar is dóigh liomsa, agus ar son an daonlathais. Seo é an áit ar féidir an achainní a shíneadh - má aontaíonn tú leo.

http://www.avaaz.org/en/democracy_trumps_austerity/?cl=1445025809&v=11513

Taibhse sa chúinne

Duine anaithnid a thug mé air bliain ó shin. Níl sé anaithnid níos mó. Ní mórán eolais a fuair mé  faoi an t-am seo an bhliain seo caite. Déan gúgláil ar ‘Kevin Cardiff’ anois agus gheobhfaidh tú os cionn 73,000 freagra. Leithéidí seo mar shampla. Mar gheall ar go bhfuil sé molta ag an Rialtas le haghaidh post i gCúirt Iniúchóirí na hEorpa. Agus sin, b’fhéidir, mar a thuairimigh Shane Ross, mar gur theastaigh ón Rialtas fáil réidh leis.  Tá sé thar am na státseirbhísigh eile atá ag rialú na tíre gos íseal – go háirthe na Rúnaithe agus na hoifigigh arda sa Roinn Airgeadais agus sa Roinn Oideachais atá ag oibriú faoi cheilt agus go héifeachtach i gcoinne na Gaeilge –  a thabhairt amach faoi sholas an lae, a ainmniú agus a cheistiú.

Ach mar a dúirt mé anuraidh, cé mise le bheith ag iarraidh daoine a nochtadh! Agus sin é an fáth, a chairde, nár chuala sibh oiread sin uaim le tamall agus nach gcloisfidh sibh oiread sin uaim amach anseo – ainneoin an chineáltais a léirigh sibh dom i gcónaí agus an fháilte a chuir sibh romham. Ach is fearr liom fanacht faoin gclóca dubh; taithím de rogha na cúinní dorcha, na dorchlaí rúnda; maith liom i gcónaí cuimilt amhrasach na scáth;  cuimhní beophianta in aimsir an mhíshonais ar uair an tsonais ná ceapadh – mar a dúirt Dante, má dúirt. Is é sin le rá, is fimíneach rómánsach mé.

Ach láithreoidh mé anseo anois is arís, mar atá mé ag laithriú in áiteanna léannta leis na cianta, méar thaipseántach na láimhe deise sáite i seanchodex lámhscríofa atá fáiscthe le mo chliabhrach, méar thaispeántach na láimhe clé dírithe – sa mhéid is gur féidir liom mo sheamhéara craplaithe a dhíriú ar chor ar bith – ar thaibhse éigin ar an taobh thall den seomra léitheoireachta – cé leis a bhfuil sé cosúil? Bismarck? Bethmann-Hollweg, b’fhéidir? Ní hea, is  é Karl Helfferich atá ann. Cé eile!

Scafall Mumhan

Tá obair mhór thábhachtach ar bun ag dream na nOibreacha Poiblí ar Shéipéal Chormaic agus ar an Ard-Eaglais ar an gCarraig i gCaiseal Mumhan. Ar an ábhar sin tá scafall agus leatháin phlaisteacha crochta acu timpeall cuid den fhoirgneamh. Mar atá sa ghrianghraf thuas a bhreathnaigh an áit agus mé ar cuairt ann roinnt seachtainí ó shin. Níl a fhios agam cé mar a bhreathnóidh sé amárach.

Cothrom an lae

Oileán Í

An Cháisc a bheith chomh déanach i mbliana a chuir ag smaoineamh mé, is dócha. Cad tá i gceist le comóradh a dhéanamh ar ócáid a tharla fadó? De ghnáth déanaimid an comóradh ‘cothrom an lae’ a tharla an ócáid. Cad a chiallaíonn sé sin? De ghnáth ciallaíonn sé go ndéanaimid an comóradh ar an dáta céanna agus sin go hiondúil de réir an fhéilire thuata (sa mhéid is go bhfuil a leithéid de rud agus féilire tuata ann). Is é sin má tá cáipéis ann a deir gur rugadh duine ar 23 Aibreán 1711, déanaimid comóradh ar an mbreith sin ar 23 Aibreán i mbliana. Ach más i Sasana a  rugadh an duine sin, cuiream i gcás, ní baileach go bhfreagraíonn an dá dháta; beidh aon lá déag de dhifear ann. (Ach cad a chiallaíonn difear? Nó cá bhfuil an pointe socair sna cúrsaí seo ar fad?) Agus dá mba ar 23 Feabhra (dhá mhí roimhe sin) a rugadh an duine, ní sa  bhliain 1711 a rugadh é ar chor ar bith ach sa bhliain 1710.

Maidir le comóradh na Cásca, ní de réir an fhéilire thuata shibhialta a dhéantar sin ach de réir chomhairimh chasta a bhí ina ábhar aighnis go minic san am a chuaigh thart agus a bhí ina chúis tráth le raic mhór idir an eaglais Ghaelach agus eaglais na Róimhe, oidhrí Cholm Cille agus muintir Oileán Í, mar shampla, ag seasamh an fhóid don sean-chomhaireamh. Bhí an bua ag comhaireamh na Róimhe, ní gá a rá.

Deirimse gurb í an Cháisc a bheith 'déanach' a chuir ag smaoineamh mé ach b'fhéidir gur rud eile é: fear a chonaic mé inné ag bailiú airgid don pháirtí polaitiúil, Sinn Féin, agus dá réir sin ag déanamh comóradh ar Éirí Amach na Cásca, 1916. Mar a tharlaíonn i mbliana tá féilire eaglasta an iarthair agus an féilire tuata beagnach ‘cothrom’ ó thaobh Éire Amach na Cásca de, gan ach lá amháin de difear eatarthu.

Bíodh Cáisc mhaith agaibh.

Enda éigeantach?

Na Ceannairí ag díospóireacht ar TG4 16 Feabhra 2011

 

Bhuel, tá a fhios againn anois é. Rogha pearsanta é (‘whim’ sílim an t‑aistriú Béarla a chonaic mé le mo shúil eile sna fotheidil). Níl aon taighde déanta ag Enda ná ag a pháirtí ar cheist na Gaeilge éigeantaí, níl aon bhunús eolaíochta, sochtheangeolaíoch, nó eile leis an gcinneadh. Tá sé dochreidte go mbunódh ceannaire páirtí (ceannaire stáit?) polasaí chomh tábhachtach le Polasaí Gaeilge ar mhothúchán pearsanta, cuma cé chomh ionraic agus cé chomh macánta is atá na mothúcháin chéanna.

Sula mbreathnaím ar cheist na Gaeilge, ba mhaith liom a rá gur thaitin an díospóireacht liom agus shíl mé go raibh sé chomh maith le haon rud a bhí feicthe cheana agam. An seanscéal, bígí ag damhsa ach ná cuirigí cos amú. Agus níor chuir. Ar an gcaoi sin chuir Enda lena sheansanna (an taoiseach éigeantach faoin am seo?) mar bhíomar ag ceapadh go gcuirfeadh sé cos amú. Ach d'éirigh le Éamon agus le Micheál ó thaobh phobal na Gaeilge de, cheapfainn, sa mhéid is go raibh siad chomh láidir sin ar son stádas an Gaeilge san Ardteist. Ach bhí sé go maith iad ar fad a chloisteáil chomh dearfa sin faoin Údarás agus faoin Straitéis i gcoitinne. Is í ceist na Gaeilge dáiríre a thug úire don díospóireacht.

Ach an raibh an ceart ag Enda nach bhfuil ach aon ábhar amháin ‘éigeantach’ san Ardteist? An Ghaeilge. Níl féidir liom a dhéanamh amach. Ní hamháin go bhfuil suíomh idirlín na Roinne Oideachais agus Scileanna amscaí agus easnamhach – agus i mBéarla den chuid is mó – ach tá an dá ráiteas a d’aimsigh mé ann ag teacht salach ar a chéile

.

Thabharfadh an freagra ar an gceist choitianta seo maidir le pointí i gcomhair traenáil múinteoireachta le fios go bhfuil trí ábhar éigeantach ann: Gaeilge, Béarla agus Mata.

Do I have to count the compulsory subjects for points?

No; while you must secure the specified minimum standard in Irish, English and Maths, you need not necessarily count those subjects for points. Your points will be calculated on your best six subjects, regardless of which subjects those are.

 Os a choinne sin, seo a ndeirtear faoin Ardteist féin:

Pupils following the established Leaving Certificate programme must take at least five subjects, including Irish.

 B’fhéidir go bhfuil dearcadh na Roinne Oideachais doiléir bíodh is go ndeir an blagaire Béarla seo gur shoiléirigh Mary Hanafin an scéal d'Enda sé bliana ó shin ag tabhairt le fios nach raibh ach an Ghaeilge éigeantach. Nó b’fhéidir go bhfuil dhá rud á mheascadh anseo. Polasaí na Roinne Oideachais agus na riachtanais iontrála i gcomhair coláistí agus institiúidí tríú leibhéal a bhíonn á bpróiseáil ag an Lár-Oifig Iontrála. Tá na riachtanais sin leagtha amach anseo agus anseo d'institiúidí teicneolaíochta. Mar is léir tá Gaeilge, Béarla agus Mata éigeantach i gcásanna áirithe agus níl i gcásanna eile. I gcásanna na nInstitiúidí Teicneolaíochta, má thuigim an scéal i gceart, tá an Mata riachtanach agus ceachtar acu Gaeilge nó Béarla.

Ach seo é an pointe. Tá an Ghaeilge ag iarraidh tacaíochta mar nach í gnáth-theanga fhormhór mhuintir na hÉireann í. Bheadh athrú i stádas na Gaeilge tubaisteach i gcomhthéacs na tíre uile agus i gcomhthéacs na tacaíochta a thugann pobal Béarla na tíre don Ghaeilge tríd an stádas san Ardteistiméíreacht. Ach maidir le pobal na Gaeilge agus na Gaeltachta féin, is éard tá uainne Roinn Oideachais dár gcuid féin.

Turas in aisce

An Dart - Níl sé ann fós!

Aistriúcháin phoiblí ag tarraingt m'airde le tamall anois. Tharla go raibh mé ar an Luas i mBaile Átha Cliath dhá lá ó shin agus thaitin sé liom an chaoi a raibh na stadanna á dtabhairt amach i nGaeilge chomh maith le Béarla. B'fhearr an traein mhór a raibh mé ag taisteal uirthi ina dhiaidh sin - thaitin sé liom an chaoi a raibh an Ghaeilge agus an Béarla cothrom. Bhí an Ghaeilge chun tosaigh: "Cuireann Iarnróid Éireann fáilte romhaibh ar bord; seo é an traein go ...." agus mar sin de (ní cuimhin liom na focail go beacht) agus nóiméad ina dhiaidh sin an Béarla. Anois agus an Straitéis 20 Bliain ann (súil agam píosa a scríobh faoi in Feasta) ba cheart go mbeadh muid ag dul i dtreo an dá theanga a bheith cothrom ar fad go poiblí. Tá an Dart ag dul sa treo sin ach níl sé ann fós - níl sé ann fós, níl sé ann fós.

Rud a chuireann i gcuimhne dom nathán a chonaic mé ar na bacainní iontrála ar an mbealach isteach go stáisiún traenach tamaillín ó shin. Bhí an bhacainn fágtha ar oscailt agus scríofa san fhuinneoigín os cionn sliotán na dticéad bhí na focail: "turas in aisce".  Thaitin an débhríocht liom. Chiallaigh an nathán nár ghá dom íoc as an turas. Nó chiallaigh sé an turas a bhí le déanamh agam, nach mbeadh aon toradh air, nach bhfaighinn an rud a bhí uaim, nach mbeadh an éadáil,  an bronntanas, an t-eolas, an comhluadar, an gáire nó an phóg a raibh mé ag dúil léi ag ceann scríbe ní bheadh sí ar fáil dom ag ceann scríbe. Nó b'fhéidir gur mhí-aistriú a bhí ann agus go gciallaíonn "turas in aisce" rud éigin eile ar fad.