Bambairne. Focal breá é. Má thuigim i gceart é, is éard a chiallaíonn sé suíomh nó rud nó ‘staid bheatha’ a chuireann as duit, a chuireann bac leat, a sháraíonn tú – is é sin, nach féidir leat féin é a shárú cuma cén iarracht a dhéanann tú. Má tá tú ‘frustrated’ ag rud tá tú i do bhambairne aige. Is mar sin a thuigimse an focal, ar aon chuma. Agus is é an fáth a dtarraingím chugam an focal sin anois, toisc go bhfuil mé i mo bhambairne ag an leabhar seo atáim a léamh i láthair na huaire, beathainéis Ignazio Silone le hOllamh in
Tá an fear tar éis céad míle de chártaí innéacs a chur as a chéile agus leabhar a thabhairt air; cuid de na ráitis nó de na fíricí aige tá siad curtha faoi cheannteidil théamúla áirithe, cuid mhaith eile déarfá gur thit sin ar an urlár fad a bhí an leabhar á chur le chéile, agus is mar a phioc sé suas arís iad an lá dár gcionn a cuireadh isteach sa leabhar iad. Bíonn sé síoraí ag léim siar agus ar aghaidh ó thaobh dátaí de; déarfá nach cuimhin leis ar leathanach amháin a bhfuil ráite aige trí leathanach roimhe sin; tugann sé tuairim daoine leathchéad leathanach sula ndeir sé cé hiad féin; is minic nach mbacann sé le dhá phíosa eolais a tharlaíonn in aon alt a chéile a cheangal le chéile; agus is iomaí mír eolais aige gan chomhthéacs agus gan chúlra. Tá an leabhar breac lán le ráitis a chaithfidh an léitheoir a léamh mar ‘non sequiturs’.
Ba chuma ach tá a
n t-uafás eolais sa leabhar agus tá go leor leor taighde déanta ag an údar. Is mór an gar go bhfuil an t-eolas sin le fáil in aon leabhar amháin. Scríbhneoir ríspéisiúil ba ea Silone, a d’fhulaing go leor ó mharaigh crith talún a mháthair ina bhaile dúchais, Pescina, san Abruzzo, i ndeisceart na hIodáile, i 1915 (bhí orm breathnú san innéacs le teacht ar an mbeagán eolais sin, tá an leabhar chomh míchothrom sin). Bhí Silone (Secondino Traquilli a bhí air agus is i 1900 a rugadh é) ina fhinné ionraic ar ar fhualingt phobal bocht na tuaithe san Iodáil agus chaith sé a shaol i ndiaidh na tubaiste i gceartlár pheannaid fhisiciúil, idé-eolaíoch, agus intleachtach na hEorpa san fhichiú haois. Tá an leabhar seo tar éis é sin a thaispeáint go ríshoiléir – an trodaí diogbháilte macánta i gcoinne ollsmachta de gach cineál ag cur ar son na fírinne, na saoirse, agus leas na ndaoine a bhí gan cearta, gan maoin. Ar an gcaoi sin is leabhar an-mhaith é seo, is mór is fiú é, bíodh is go bhfuil mé i mo bhambairne aige.
